دندان قروچه چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

دندان قروچه یا بروکسیسم یکی از مشکلات رایج دهان و دندان است که بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، هر چند که بسیاری از آنان از وجود آن آگاهی ندارند. این مشکل که شامل فشار دادن و ساییدن دندان‌ها به یکدیگر است، می‌تواند در طول روز و یا شب رخ دهد و اغلب با استرس و اضطراب همراه است.

دندان قروچه اگرچه ممکن است در ابتدا بی‌ضرر به نظر برسد، اما در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی دندانی و حتی دردهای مزمن در ناحیه فک و صورت شود. در این نوشته از سایت دکتر سمانه علایی، بهترین متخصص دندانپزشکی زیبایی در اصفهان، به بررسی علت‌ها، علائم، روش‌های درمان و اثرات دندان قروچه بر سلامت دندان‌ها خواهیم پرداخت تا شما بتوانید به درک بهتری از این مشکل و راه‌های مقابله با آن دست یابید.

دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه یا بروکسیسم (Bruxism) یک عارضه شایع است که شامل فشار دادن یا ساییدن دندان‌ها به یکدیگر است. این وضعیت می‌تواند در طول روز یا شب رخ دهد و معمولاً در خواب بیشتر دیده می‌شود. دندان قروچه می‌تواند به صورت ناخودآگاه باشد و بسیاری از افراد حتی از این که دندان‌های خود را می‌فشارند یا می‌سایند، آگاه نیستند.

علت دندان قروچه چیست؟

علل دندان قروچه می‌تواند متنوع باشد و شامل موارد زیر است:

• استرس و اضطراب: یکی از عوامل اصلی دندان قروچه استرس و اضطراب است. افراد در شرایط پرتنش ممکن است ناخودآگاه دندان‌های خود را فشار دهند.
• مشکلات خواب: اختلالات خواب مانند آپنه خواب می‌تواند منجر به دندان قروچه شود.
• نامرتبی دندان‌ها: ناهماهنگی یا نامرتبی در دندان‌ها و فک می‌تواند عامل دندان قروچه باشد.
• ژنتیک: در برخی موارد، دندان قروچه می‌تواند به عوامل ژنتیکی مرتبط باشد.
• مصرف مواد مخدر و الکل: مصرف مواد مخدر، الکل و کافئین نیز می‌تواند دندان قروچه را تشدید کند.
• ابتلا به برخی بیماری ها: بیماری های مانند ارکینسون، زوال عقل، اختلال رفلاکس معده به مری (GERD)و صرع می توانند باعث دندان قروچه در فرد شوند.

علائم دندان قروچه

دندان قروچه ممکن است علائم مختلفی داشته باشد که شامل موارد زیر می‌شود:

• درد در ناحیه فک و صورت
• سردردهای مکرر
• حساسیت دندان‌ها
• صداهای غیرطبیعی در هنگام خواب
• فرسایش دندان‌ها
• مشکلات در باز و بسته کردن دهان
• جویدن گونه ها در خواب
• فرسوده شدن مینای دندان

 انواع دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

دندان قروچه شبانه (Sleep Bruxism):این نوع مشکل در طول خواب رخ می‌دهد.

•  علل: استرس و اضطراب، اختلالات خواب مانند آپنه خواب، مصرف مواد مخدر و الکل.
•  تشخیص: اغلب توسط دندانپزشک یا پزشک خواب از طریق علائم فرسایش دندان‌ها و گزارشات از هم‌اتاقی یا همسر تشخیص داده می‌شود.
•  درمان: استفاده از محافظ دندان (Night Guard)، درمان استرس و اضطراب، اصلاح عادات زندگی.

 دندان قروچه روزانه (Awake Bruxism):دندان قروچه‌ای که در طول روز رخ می‌دهد.

•  علل: استرس و اضطراب، عادات ناخودآگاه، تمرکز شدید.
•  تشخیص: افراد خود ممکن است متوجه این عادت شوند یا اطرافیان به آن اشاره کنند.
•  درمان: آگاهی از عادت، تکنیک‌های کاهش استرس، مشاوره روانشناختی، تمرین‌های عضلانی و ذهن‌آگاهی.

هر دو نوع دندان قروچه می‌توانند علائم مشابهی مانند فرسایش دندان‌ها، درد فک و سردرد ایجاد کنند، اما زمان وقوع و برخی از علل آن‌ها متفاوت است. درمان مناسب بسته به نوع دندان قروچه و عوامل زمینه‌ای آن تعیین می‌شود.

اثرات دندان قروچه بر سلامت دندان‌ها

دندان قروچه می‌تواند اثرات جدی بر سلامت دندان‌ها داشته باشد، از جمله:

1. فرسایش دندان‌ها: سایش مداوم می‌تواند به فرسایش سطح دندان‌ها منجر شود.
2. شکستگی دندان‌ها: فشار زیاد ممکن است باعث شکستن دندان‌ها شود.
3. بیماری‌های لثه: دندان قروچه می‌تواند منجر به بیماری‌های لثه و عفونت‌های دندانی شود.
4. درد مزمن فک: فشار مداوم می‌تواند منجر به درد مزمن و مشکلات در مفصل فک شود.

یکی از عوارض دندان قروچه، ساییدگی دندان هاست. برای آشنایی با این مشکل و روش درمان آن کلیک کنید:ساییدگی دندان‌ها و روش درمان آن

روش‌های درمان دندان قروچه

درمان دندان قروچه می‌تواند شامل روش‌های مختلفی باشد:

• استفاده از محافظ دندان (Night Guard): این وسیله در هنگام خواب استفاده می‌شود و از فشار و سایش دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
• درمان استرس: روش‌های مختلفی برای کاهش استرس وجود دارد مانند مدیتیشن، یوگا، مشاوره و روان‌درمانی.
• اصلاح نامرتبی دندان‌ها: در برخی موارد نیاز به درمان ارتودنسی برای اصلاح ناهماهنگی‌های دندان‌ها و فک است.
• اصلاح عادات زندگی: کاهش مصرف الکل، کافئین و مواد مخدر می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• دارودرمانی: در برخی موارد پزشک ممکن است داروهای آرام‌بخش یا شل‌کننده عضلات تجویز کند.
• تزریق بوتاکس: با تزریق بوتاکس به عضلات فک، و فلج کردن این عضلات، می توان دندان قروچه را کمتر کرد.
• انجام تمرینات کشش عضلانی: تمرینات فک و صورت می‌توانند به کاهش تنش و فشار در این نواحی کمک کنند و در نتیجه دندان قروچه را کاهش دهند.

 آیا کمبود ویتامین می‌تواند باعث دندان قروچه شود؟

کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی ممکن است به طور غیرمستقیم با دندان قروچه مرتبط باشد. در حالی که کمبود ویتامین به تنهایی عامل اصلی دندان قروچه نیست، برخی از این کمبودها می‌توانند منجر به مشکلاتی شوند که خود به نوبه خود ممکن است به دندان قروچه منجر شوند:

•  کمبود ویتامین D: این ویتامین برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها حیاتی است. کمبود ویتامین D می‌تواند منجر به مشکلات دندانی شود که ممکن است فشار بیشتری به فک و دندان‌ها وارد کند و دندان قروچه را تشدید کند.
•  کمبود کلسیم: کلسیم نیز برای سلامت دندان‌ها و استخوان‌ها ضروری است. کمبود کلسیم می‌تواند منجر به ضعف دندان‌ها و فک شود، که ممکن است فشار بیشتری به دندان‌ها وارد کند.
•  کمبود منیزیم: منیزیم برای عملکرد صحیح عضلات و سیستم عصبی ضروری است. کمبود منیزیم می‌تواند به استرس و تنش‌های عضلانی منجر شود که می‌تواند دندان قروچه را تشدید کند.

 سخن آخر

دندان قروچه یا بروکسیسم یکی از مشکلات شایع و ناخودآگاه است که می‌تواند اثرات منفی جدی بر سلامت دندان‌ها و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. درک علل، علائم و روش‌های درمان این مشکل، به ویژه از طریق راهکارهای طبیعی و تغییرات سبک زندگی، می‌تواند به کاهش یا جلوگیری از آن کمک کند. تمرینات آرام‌سازی فک، مدیریت استرس، بهبود عادات خواب و تغذیه سالم از جمله راهکارهای موثر در مقابله با دندان قروچه هستند. با توجه به این موارد و پیگیری مستمر، می‌توان به بهبود سلامت دهان و دندان و ارتقای کیفیت زندگی دست یافت.