دندان عقل نهفته یکی از مشکلات شایع در حوزه دندانپزشکی است که می‌تواند باعث بروز علائم و مشکلات جدی در سلامت دهان و دندان شود. دندان‌های عقل که به عنوان دندان‌های آسیاب سوم نیز شناخته می‌شوند، معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه سوم زندگی شروع به رشد می‌کنند. این دندان‌ها به دلیل موقعیت قرارگیری در انتهای فک و نبود فضای کافی، ممکن است به‌طور کامل یا جزئی در زیر لثه باقی بمانند و نتوانند به‌طور صحیح در بیایند.
این وضعیت که به آن دندان عقل نهفته می‌گویند، می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی شود که نیازمند بررسی و درمان است. در این مقاله از سایت دکتر سمانه علایی، بهترین دندانپزشک ترمیمی اصفهان، به تفصیل به بررسی دندان عقل نهفته، علائم، انواع، عوارض و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت تا به شما در درک بهتر این مشکل و مدیریت صحیح آن کمک کنیم.
دندان عقل نهفته چیست؟
دندان عقل نهفته به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن دندان‌های عقل، که همان دندان‌های آسیاب سوم هستند، به طور کامل یا جزئی از لثه خارج نمی‌شوند. این دندان‌ها در انتهای فک بالا و پایین قرار دارند و آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان ظاهر می‌شوند. به دلیل محدودیت فضای موجود در فک و یا جهت نادرست رشد، این دندان‌ها نمی‌توانند به درستی از لثه بیرون بیایند و در نتیجه در زیر لثه یا استخوان فک گیر می‌کنند.
علائم داشتن دندان عقل نهفته چیست؟
دندان عقل نهفته ممکن است در ابتدا هیچ علامت مشخصی نداشته باشد، اما با گذشت زمان و در صورت بروز مشکلات، می‌تواند علائم زیر را نشان دهد:
- درد و حساسیت: یکی از شایع‌ترین علائم، درد و حساسیت در ناحیه انتهایی فک است. این درد می‌تواند مداوم یا متناوب باشد و هنگام جویدن یا لمس ناحیه تشدید شود.
- تورم و التهاب لثه: ناحیه اطراف دندان عقل نهفته ممکن است متورم و ملتهب شود، که می‌تواند منجر به قرمزی و حساسیت لثه‌ها شود.
- عفونت: تجمع باکتری‌ها در اطراف دندان عقل نهفته می‌تواند منجر به عفونت شود. این عفونت ممکن است باعث بروز علائمی مانند بوی بد دهان، ترشح مایع چرکی، و درد شدید شود.
- سردرد و درد فک: درد ناشی از دندان عقل نهفته می‌تواند به سایر قسمت‌های سر و فک منتشر شود، که گاهی با سردرد و درد گوش نیز همراه است.
- مشکلات در باز کردن دهان: التهاب و درد ناشی از دندان عقل نهفته می‌تواند باعث محدودیت در باز کردن دهان و ایجاد مشکل در جویدن و صحبت کردن شود.
- تشکیل کیست یا تومور: در برخی موارد، دندان عقل نهفته ممکن است باعث تشکیل کیست یا حتی تومور شود که می‌تواند استخوان فک و دندان‌های مجاور را تحت تأثیر قرار دهد.
- جابجایی دندان‌های مجاور: فشار ناشی از دندان عقل نهفته می‌تواند باعث جابجایی یا کج شدن دندان‌های مجاور شود، که ممکن است منجر به مشکلات ارتودنسی شود.
تشخیص و درمان به موقع دندان عقل نهفته می‌تواند از بروز این علائم و عوارض جدی جلوگیری کند. در صورت بروز هر یک از این علائم، مشورت با دندانپزشک ضروری است.
انواع دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته بسته به موقعیت و جهت رشد خود به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود. این انواع عبارتند از:
نهفتگی عمودی
در این نوع، دندان عقل به صورت عمودی و در راستای دندان‌های دیگر قرار گرفته اما به دلیل کمبود فضا نمی‌تواند به‌طور کامل بیرون بیاید. این نوع نهفتگی معمولاً کمترین عوارض را دارد و در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی نداشته باشد.
نهفتگی افقی
در این نوع، دندان عقل به صورت افقی و در زاویه 90 درجه نسبت به دندان‌های دیگر رشد می‌کند. این نوع نهفتگی می‌تواند باعث فشار زیادی بر دندان‌های مجاور شود و معمولاً نیاز به جراحی دارد.
نهفتگی زاویه‌ای
این نوع نهفتگی شامل دو زیرنوع است:
- نهفتگی مزیالی: در این حالت، دندان عقل به سمت دندان جلویی متمایل است. این نوع نهفتگی شایع‌تر است.
- نهفتگی دیستالی: در این حالت، دندان عقل به سمت پشت فک متمایل است. این نوع نهفتگی کمتر شایع است.
نهفتگی کامل
در این نوع، دندان عقل به‌طور کامل در زیر لثه و استخوان فک قرار دارد و هیچ قسمتی از آن قابل مشاهده نیست.این نوع نهفتگی می‌تواند باعث مشکلات زیادی از جمله تشکیل کیست یا عفونت شود.
نهفتگی جزئی
در این نوع، قسمتی از دندان عقل از لثه بیرون آمده اما بخشی از آن همچنان در زیر لثه یا استخوان فک باقی مانده است. این نوع نهفتگی می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند تجمع باکتری‌ها، پوسیدگی و عفونت شود.
هر نوع نهفتگی دندان عقل ممکن است نیاز به مداخله دندانپزشکی داشته باشد. تشخیص صحیح نوع نهفتگی توسط دندانپزشک از طریق معاینات بالینی و رادیوگرافی امکان‌پذیر است و بر اساس آن، بهترین روش درمان تعیین می‌شود.
درد دندان عقل نهفته چگونه است؟
درد دندان عقل نهفته معمولاً به دلیل فشار دندان در حال رشد به دندان‌های مجاور یا التهاب بافت‌های اطراف آن ایجاد می‌شود. این درد می‌تواند دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- درد مداوم و ضربان‌دار: درد دندان عقل نهفته اغلب به صورت مداوم و ضربان‌دار است و می‌تواند به مرور زمان شدت یابد. این درد معمولاً در ناحیه پشت دهان، جایی که دندان عقل در حال رشد است، احساس می‌شود.
- انتشار درد به سایر مناطق: گاهی اوقات درد دندان عقل نهفته می‌تواند به فک، گوش، یا حتی به سر و گردن منتشر شود. این حالت به دلیل فشار دندان عقل به عصب‌های مجاور یا التهاب گسترده در ناحیه است.
- حساسیت به فشار و جویدن: وقتی دندان عقل نهفته باعث التهاب لثه‌ها یا بافت‌های اطراف می‌شود، فشار ناشی از جویدن می‌تواند باعث افزایش درد شود. همچنین ممکن است ناحیه اطراف دندان به لمس حساس باشد.
- تورم و التهاب: در برخی موارد، درد دندان عقل نهفته با تورم و التهاب لثه‌ها همراه است. این تورم می‌تواند به سختی در باز کردن دهان یا جویدن غذا منجر شود.
- درد متناوب: در برخی موارد، درد دندان عقل نهفته ممکن است به صورت دوره‌ای باشد، به طوری که درد برای مدتی کاهش یابد و سپس دوباره افزایش یابد.
روش‌های درمان دندان عقل نهفته
درمان دندان عقل نهفته به وضعیت و نوع نهفتگی آن بستگی دارد. چندین روش درمانی برای مدیریت و حل این مشکل وجود دارد که عبارتند از:
انتظار و مراقبت‌های دوره‌ای
در مواردی که دندان عقل نهفته هیچ‌گونه علائم یا عوارضی ایجاد نمی‌کند، دندانپزشک ممکن است توصیه کند که وضعیت دندان‌ها به‌طور دوره‌ای پایش شود. این شامل معاینات منظم و تصویربرداری رادیوگرافی برای ارزیابی تغییرات احتمالی است.
مصرف دارو
برای کاهش درد و التهاب، ممکن است داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز شوند.در صورت وجود عفونت، آنتی‌بیوتیک‌ها نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
جراحی دندان عقل(کشیدن دندان عقل)
این روش رایج‌ترین و مؤثرترین روش برای درمان دندان عقل نهفته است. جراحی معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و شامل برداشتن بخشی از لثه و استخوان فک برای دسترسی به دندان و سپس خارج کردن آن است.
در موارد نهفتگی‌های شدید یا وجود کیست، ممکن است نیاز به روش‌های جراحی پیچیده‌تری باشد که شامل برداشتن کیست و بخش‌های آسیب‌دیده استخوان است.
لیزر درمانی
در برخی موارد، از لیزر برای کاهش تورم و التهاب و تسریع فرآیند بهبودی پس از جراحی استفاده می‌شود.لیزر همچنین می‌تواند برای برش دقیق‌تر و کم‌خطرتر لثه مورد استفاده قرار گیرد.
زمان کشیدن دندان عقل نهفته
زمان مناسب برای کشیدن دندان عقل نهفته به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل موارد زیر است:
- سن و رشد دندان: معمولاً بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل نهفته بین سنین 17 تا 25 سالگی است، زمانی که ریشه‌های دندان به طور کامل شکل نگرفته‌اند و استخوان فک انعطاف‌پذیرتر است. در این سن، عوارض جراحی کمتر و بهبود سریع‌تر خواهد بود.
- علائم و مشکلات ایجاد شده: اگر دندان عقل نهفته باعث درد، التهاب، عفونت، یا فشار بر سایر دندان‌ها شود، بهتر است هر چه زودتر خارج شود. این علائم نشان‌دهنده وجود مشکل و نیاز به مداخله فوری هستند.
- موقعیت و تأثیر بر سایر دندان‌ها: اگر دندان عقل نهفته به صورت افقی یا زاویه‌دار رشد کرده و به دندان‌های مجاور فشار وارد می‌کند، یا اگر در رادیوگرافی نشان داده شود که ممکن است در آینده باعث مشکلاتی شود، جراح دندانپزشک ممکن است پیشنهاد کند که دندان را پیش از بروز مشکلات جدی‌تر خارج کنید.
- مشکلات بهداشتی مرتبط با دندان عقل: اگر دندان عقل نهفته باعث تجمع باکتری‌ها، پلاک‌ها و مشکلات لثه شود، این می‌تواند به پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه منجر شود. در این حالت، کشیدن دندان برای حفظ سلامت دهان و دندان توصیه می‌شود.
همچنین در موارد خاصی که هیچ علائمی وجود ندارد، اما رادیوگرافی نشان‌دهنده خطراتی در آینده باشد، ممکن است دندانپزشک پیشنهاد کند دندان عقل نهفته پیش از بروز مشکلات خارج شود.
هزینه کشیدن دندان عقل نهفته چقدر است؟
هزینه کشیدن دندان عقل نهفته به چندین عامل بستگی دارد که شامل موارد زیر است:
- پیچیدگی جراحی: اگر دندان عقل نهفته به طور عمیق در لثه قرار گرفته باشد یا به صورت زاویه‌دار رشد کرده باشد، جراحی پیچیده‌تر و هزینه بیشتری خواهد داشت.
- مهارت و تجربه جراح: دندانپزشکان متخصص جراحی دهان و فک و صورت معمولاً هزینه بیشتری نسبت به دندانپزشکان عمومی دریافت می‌کنند.
- نوع بی‌حسی: اگر از بی‌حسی موضعی، سدیشن (بی‌حسی و آرام‌بخشی همزمان) یا بیهوشی عمومی استفاده شود، هزینه‌ها متفاوت خواهند بود.
- مراقبت‌های پس از جراحی: هزینه‌های مرتبط با داروها، معاینات پس از جراحی و خدمات اضافی ممکن است به هزینه کل اضافه شود.
در کل، هزینه کشیدن دندان عقل نهفته می‌تواند متغیر باشد، اما به طور معمول هزینه کشیدن دندان عقل در سال 1403 بین 600.000 تا 2.000.000 تومان و هزینه جراحی دندان عقل در سال 1403 از 1.500.000 تا 8.000.000 تومان متغییر است. در موارد خاص یا پیچیده‌تر، این هزینه ممکن است بیشتر شود. بهتر است برای دریافت تخمین دقیق هزینه، با دندانپزشک یا جراح دهان و فک و صورت مشورت کنید.
کلام آخر
در این مقاله با انواع مختلف نهفتگی دندان عقل و روش‌های متنوع درمانی آشنا شدیم که هر یک بسته به شرایط بیمار و تشخیص دندانپزشک، می‌تواند مؤثر باشد. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان دچار علائم مشکوک به دندان عقل نهفته هستید، مراجعه به یک دندانپزشک متخصص، می‌تواند بهترین راه برای تشخیص و درمان صحیح باشد. رعایت مراقبت‌های پس از جراحی و پیگیری‌های منظم دندانپزشکی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا سلامت دهان و دندان به بهترین نحو حفظ شود.
